რა არის მულტიპლიკაცია?

მულტიპლიკაცია კინოხელოვნების ერთ-ერთი სახეა. ის მე-20 საუკუნის დასაწყისში წარმოიშვა. სიტყვა „მულტიპლიკაცია“ ლათინური წარმოშობისაა და გამრავლებას ნიშნავს. მართლაც, ეკრანზე რომ ნახატი ამოძრავდეს, ამისათვის ერთი ნახატის უამრავ სხვადასხვა მდგომარეობაში დახატვაა საჭირო, შემდეგ სპეციალურ აპარატში მათ სწრაფად გაატარებენ და ნახატიც ამოძრავდება. სწორედ ასე იქმნებოდა მოძრავი კადრები და თქვენთვის საყვარელი მულტფილმები. სულ რაღაც 8-10 წუთიანი ნახატი ფილმის სიგრძე 250-300 მეტრია. ამდენად, ასეთი ფილმების შექმნა ერთობ შრომატევადი და ხანგრძლივი სამუშაოა. მართალია, მთავარი როლი აქ მხატვარს ეკუთვნის, მაგრამ მასთან ერთად უამრავი სხვა პროფესიის ადამიანიც მუშაობს: მწერლები, რომლებიც სცენარებს ქმნიან, კომპოზიტორები, რომლებიც მუსიკალურად აფორმებენ ფილმს, მსახიობები, რომლებიც თქვენს საყვარელ გმირებს ახმოვანებენ, რეჟისორები, ოპერატორები, მემონტაჟეები და მრავალი სხვა.

ანიმაციის სათავეებთან

ანიმაციაზე საუბარი ამ სიტყვის ეტიმოლოგიით დავიწყოთ.
ანიმა ლათინურად აღნიშნავს უფლით არის სავსეს, იმას_სულიერს.
ანიმაცია, შესაბამისად სულის შთაბერვას, გაცოცხლებას ნიშნავს.

ადამიანი უხსოვარი დროიდან ცდილობს თავისი ნაკეთობების (ქანდაკებების, ნახატების) გაცოცხლებას. ამის მცდელობას პალეოლითის ხანის კედლის მხავრობაშიც კი ვაწყდებით. ნახატებზე ცხოველების კიდურების ჭარბი რაოდენობა ამ გამოსახულებების ამოძრავებას, მათთვის დინამიზმის მინიჭებას ემსახურებოდა.

ირანში,კერძოდ შახრი სოხტაში, 5000 წლის წინ დამზადებულ ლარნაკზე დატანილი გამოსახულების ავტორსაც ალბათ მისი "გაცოცხლების" სურვილი ამოძრავებდა.






ლეონარდო და ვინჩიც დაინტერესებული იყო მოძრაობის დროს ადამიანის სხეულის კუნთების ცვლილებით. იგი დეტალურად ხატავდა თითოეულ ამ ცვლილებას,რათა ნახატი სტატიკური არ ყოფილიყო. თუმცა სურათის გაცოცხლების საკითხში წარმატებას ვერც მან მიაღწია.

ზოოტროპი

ოპტიკურ ილუზიაზე გათვლილი სათამაშო ჯერ კიდევ ჩვ. წ. 180 წელ შეიქმნა ჩინეთში, ტინგ ჰუანის მიერ. ამ ხელსაწყოს ზოოტროპი ეწოდება. იგი წარმოადგენს თავღია დისკოს, რომლის შიდა კუთხეებზე გამოსახულია ცხოველები განსხვავებულ პოზიციებში. დისკოს ბრუნვა ქმნის შთაბეჭდილებას, რომ შიგ ჩახატული საგნები მოძრაობენ.

ტაუმატროპი

წარმოიადგენს ფირფიტას, რომელსაც ორივე მხარეს ძაფი აქვს გამობმული. ფირფიტის ორივე მხარეს გამოსახულია რაიმე სურათი. მაგალითად ერთ მხარეს ჩიტი, მეორე მხარეს_გალია. ძაფების დაქაჩვის დროს ფირფიტა ტრიალს იწყებს. იქმნება შთაბეჭდილება, რომ ჩიტი გალიაში იჯდა, შემდეგ კი გამოფრინდა. ეს უმარტივესი ანიმაციაც ოპტიკური ილუზიის პრინციპს ეფუძნება.

პრაკსინოსკოპი

პრაკსინოსკოპი სინათლის ფოკუსირებაზე არის ორიენტირებული და გაუმჯობესებულ ზოოტროპს წარმოადგენს. ზოოტროპის მოძრაობის შედეგად წარმოქმნილი გამოსახულება სინათლის სხივის სარკეში გარდატეხის შედეგად ფოკუსში ხვდება და შემდეგ სპეციალურ ტილოზე აირეკლება. შეიძლება ითქვას, რომ ეს ხელსაწყო თანამედროვე პროექტორის "წინაპარია."

პირველი ანიმაცია

პირველი ანიმაცია შექმნა პრაკსინოსკოპის გამომგონებელმა ჩარლზ რეინოდმა. მისი (ანიმაციის) პრეზენტაცია 1892 წლის 28 ოქტომბერს გრევინის მუზეუმში(საფრანგეთში) შედგა.

პირველი ანიმაციური ფილმი

პირველი ანიმაციური ფილმი ეკუთვნის სტიუარტ ბლექტონს: "სასაცილო სახეების იუმორისტული ფაზები" ("Humorous phases of funny faces.") იგი 1906 წელს შეიქმნა. იგი წარმოადგენს დაფაზე ცარცით შესრულებული ნახატების ანიმაციას, რომლის სიხშირეა 20 კადრი/წამში.

თუკი გსურთ მეტი შეიტყოთ ანიმაციის შესახებ,აქ დააწკაპუნეთ.

ქართული მულტიპლიკაცია

ქართული მულტიპლიკაცია ძალიან მრავალფეროვანი და ლამაზია. მას საფუძველი მე-20 საუკუნის 30-იან წლებში ჩაეყარა. ქართული ნახატი ფილმების ფუძემდებელია მხატვარი და რეჟისორი ვლადიმერ (ლადო) მუჯირი. 1953 წელს მან გადაიღო პირველი ქართული მხატვრული მულტიპლიკაციური ფილმი „არგონავტები“. ფილმის მთავარი მხატვარია ცნობილი ქართველი ხელოვანი ლადო გუდიაშვილი, კომპოზიტირი კი - შალვა აზმაიფარაშვილი.

ქართული მულტფილმების სიუჟეტებად იყენებდნენ ქართულ ზღაპრებს, ქართველი და უცხოელი მწერლების მოთხრობებს, საგანგებოდ ქმნიდნენ ახალ ნაწარმოებებს. ასე ცოცხლდებოდნენ ბავშვების საყვარელი ზღაპრებისა თუ მოთხრობების გმირები და უფრო მეტად საყვარელი ხდებოდნენ თავად მულტფილმები. გარდა იმისა, რომ ნახატი ფილმები ძალიან საინტერესო და შთამბეჭდავი საყურებელია, ისინი ბავშვებს მეგობრობას, სიკეთეს, სიყვარულს, თავდადებასაც ასწავლიან, უხვეწავენ გემოვნებას, აჩვევენ კარგისა და ცუდის გარჩევას.

სამწუხაროდ, დღევანდელ დღეს ქართული მულტფილმი მოწოდების სიმაღლეზე არ არის... დავიტოვოთ იმედი, რომ ქართველი მულტიპლიკატორები კვლავ გაგვანებივრებენ ხარისხიანი და გემოვნებიანი ნამუშევრებით.

ცოტა რამ მულტფილმების შესახებ

იმ ადამიანთა რიცხვს არ მივეკუთვნები, რომლებსაც მულტფილმები მხოლოდ ბავშვობის ტკბილ მოგონებად ექცა. ვერც წარსული, ვერც აწმყო და ვერც მომავალი მათ გარეშე ვერ წარმომიდგენია (ძალიან ხმამაღლა ხომ არ არის ნათქვამი? :) ).
მოკლედ, ნამდვილი cartoon-addict-ი ვარ. რაკი მათი ყურების დიდი გამოცდილება და სტაჟი მაქვს, როგორც მულტფილმების ექსპერტი, თავს უფლებას მივცემ მათ შესახებ ორიოდე სიტყვა მოგახსენოთ.პირველ რიგში შევთანხმდეთ, რომ თანამედროვე ბავშვის ცხოვრებაში მულტფილმებსა და კომპიუტერულ თამაშებს ყველაზე დიდი ადგილი უჭირავს, ამიტომ ამ ორის საგულდაგულო შერჩევაა საჭირო, რათა მათ მავნე ზეგავლენა არ მოახდინონ პატარებზე.
როგორი უნდა იყოს კარგი მულტფილმი? გონებამახვილური, სასაცილო, თბილი, სახალისო და რაღა თქმა უნდა ფერადი :). მისი შინაარსი გასაგები და ადვილად აღქმადი უნდა იყოს ბავშვისთვის. იგი მის გონებრივ განვითრებას უნდა უწყობდეს ხელს.
მულტფილმების უმრავლესობა უკეთეს შემთხვევაში არ აზიანებს ბავშვის ფსიქოლოგიას, მაგრამ არც რაიმე სიკეთე მოაქვს მისთვის.ამ ტიპის მულტფილმების ყურება მხოლოდ და მხოლოდ დროის უქმად ხარჯვაა. პირობითად მათ "ნეიტრალური მულტფილმები" ვუწოდოთ.
სამწუხაროდ, არც თუ დიდი იშვიათობაა "ნეგატიური", ძალადობით გაჯერებული ანიმაციური ფილმები, რომლებიც არათუ ბავშვებისთვის, არამედ "რკინის ნერვების" მქონე უფროსებისთვისაც კი არ არის რეკომენდირებული.
იმედია ბლოგს "ნარუტო"-ს ფანები ვერ იხილავენ, რადგანაც უაზრო და ამავდროულად ძალადობრივი ანიმაციური ფილმის მაგალითად სწორედ მის მოყვანას ვაპირებ. ამ მულტფილმთან პირადი უსიამოვნება მაკავშირებს და შეიძლება ობიექტურიც არ ვიყო :). აბიტურიენტობის პერიოდში კვირა დილა იყო ერთადერთი ნათელი წერტილი ჩემს ცხოვრებაში. შემეძლო შუადღის 12 საათამდე ტელევიზორის ყურება. წარმოიდგინეთ, იმ ადამიანის მდგომარეობა, რომელსაც მტკიცედ აქვს გადაწყვეტილი დილით წიგნი ხელში არ აიღოს და სანაცვლოდ კარგი მულტფილმის ნახვაზე ოცნებობს, ამის მაგივრად კი, ჩართავს თუ არა ტელევიზორს, შეეფეთება მომაკვდავი კურდღლის მაგიით შეიარაღებული მებრძოლი თახვი, უღიმღამო, ნაცრისფერი ფერები და ნახატები და ისეთივე უგემოვნო და უნიჭო გახმოვანობა, როგორც თავად ფილმია.
და მაინც, თუ "ნარუტო"-ს გულშემატკივრები ბრძანდებით დიდი სიამოვნებით მოვისმენ თქვენ დასაბუთებულ არგუმენტებს ამ მულტფილმის დასაცავად :).

რაც შეეხება კარგ ანიმაციურ ფილმს, აქაც ჩემი სუბიექტური მოსაზრება უნდა გაგაცნოთ. მის მაგალითად ჩემს უსაყვარლეს მულტფილმს "ლუის"(life with Louie) მოვიყვან. მისი ყურების დროს ნამდვილად არ მოიწყენთ.ლუი ეს არის ხალისიანი ფერების, ძალიან სასაცილო სიუჟეტის და რაგინდ გასაკვირი იყოს, დიდაქტიკური მოტივის ნაზავი.

თუკი სიცილი და დროის ხალისიანად გატარება დეპრესიაში არ გაგდებთ, მაშინ უარს არც "ბავშვები 402-ე ოთახიდან" ყურებაზე იტყვით.

ახლა კი ბოლო რეკომენდაცია ქართული მულტფილმის მოყვარულებისთვის ან "მოამპარტავნო" პირებისთვის, უყურეთ "ყურშა გაყოყოჩდა"-ს!



მულტფილმების მოყვარულებისთვის

P.S. მადლობას მოგახსენებთ ყურადღებისთვის :)